اثر گازهای جوّی سه اتمی بر تراز تابشی در منطقه کویری مرکز ایران

با پیشرفت در زمینه الگوریتم های انتقال تابش، مدل های عددی متعددی برای بررسی و پیش بینی میدان تابش جوّ عرضه شده است. در این مقاله، ضمن معرفی مدل انتقال تابش جوّی disortسانتا باربارا (sbdart, santa barbara disort atmospheric radiative transfer) که یک مدل تابشی یک بُعدی پراکنش چندگانه تخت-موازی (plane-parallel) است، عملکرد این مدل در برآورد شار تابش خالص سطحی برای شرایط کویر مرکزی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا با تصحیحات صورت گرفته درمدل و مقایسه نتایج حاصل از مدل با داده های مشاهداتی، دربازه زمانی اوت تا اکتبر 2006، مشخص شد مدل تابشی sbdart در برآورد شار تابشی سطحی کارایی بسیار مناسبی دارد. سپس، با استفاده از مدل به بررسی نقش و اثرگازهای گلخانه ای بخار آب و کربن دی اکسید و نیز اوزون بر شار تابشی در نزدیک سطح زمین و ستون جوّ پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که به ترتیب تغییر در میزان بخار آب جوّی، کربن دی اکسید و اوزون بیشترین تأثیر را بر شار تابشی خالص سطحی دارند. بیشینه تفاوت شار تابشی خالص ناشی از تغییر میزان بخار آب جوّی در نزدیک سطح و ناشی از تغییر میزان کربن دی اکسید و اوزون، به ترتیب مربوط به ارتفاع های 10 و30 کیلومتری جوّ است.